بهسازی و مقاوم سازی سازه ها؛شرکت بهساز نما

بهسازی و مقاوم سازی سازه ها به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که با هدف افزایش مقاومت و ایمنی سازه ها در برابر زلزله، حریق، خوردگی و سایر خطرات انجام می‌شود. این اقدامات شامل تعمیر، تغییرات ساختاری، تقویت و تغییرات مصالح است. بهسازی و مقاوم سازی سازه ها می‌تواند در صورت صحیح و به موقع انجام شدن، عمر مفید سازه را افزایش داده و احتمال وقوع حوادث ناگوار را کاهش دهد.

ایران کشوری است زلزله خیز که با توجه به زلزله های مختلف اتفاق افتاده در قرن اخیر می توان ابراز نمود که هیچ نقطه از این سرزمین از زلزله مصون نمی باشد. عدم آگاهی صحیح از ابعاد مختلف بحران زلزله، خسارات متعددی در زلزله های اخیر حادث شده است. زلزله هایی همچون بم و منجیل و . . . اثبات نموده است که علاوه بر خسارت های آنی منازل مسکونی، شریانهای حیاتی، مراکز مهم و به عبارت دیگر از دست رفتن ملزومات اولیه زندگی، شاهد خسارتهای روحی، روانی پس از بحران نیز می باشیم. این خسارت ها پس از بحران وضعیت اقتصادی، امنیتی مردم بحران زده تا حدود زیادی تهدید می نماید در این میان از دست رفتن انسانها در قالب انسانهای فرهیخته، اربابان هنر و علم و صنعتگران ضربه ای عظیم بر اقتصاد کشور وارد می نماید. کاهش آسیب پذیری ساختمانها در برابر زلزله در دو دهه اخیر یکی از مهمترین چالشها پیش روی نخبگان علمی و سیاسی کشور بوده است . حساسیت این موضوع با توجه به بافت فرسوده نقاط زلزله خیز ، ساخت و ساز بنا ها بدون رعایت استانداردهای اجرایی و نیز استفاده از آیین نامه های طراحی قدیمی در دهه های گذشته دو چندان شده است . در نتیجه بهسازی لرزه ای ساختمانهای موجود بر حسب اهمیت ساختمانها در برنامه های کلان مدیریتی مطرح گردید و در حال پیشرفت می باشد. یکی از موثرترین راهکارها برای کاهش خسارات ذکر شده، مدیریت قبل از بحران می باشد. در این مرحله از مدیریت بهسازی لرزه ای سازه های موجود، شریانهای حیاتی در کنار آموزش افراد از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. موفقیت در بهسازی لرزه ای که در نگاه کلی به آن مقاوم سازی لرزه ای اطلاق می گردد، منوط به آموزش افراد طراح و مجری به فنون و مهارتهای نوین مقاوم سازی می باشد. 

مقدمه انسان از آغاز خلقت همواره با موضوع بلایای طبیعی مواجه بوده و تلاش نموده اســت تا این حوادث و سـوانح طبیعت را مدیریت و کنترل نماید و زندگی خود را از این خطرات ، ایمن و محفوظ دارد . در میان بلایای طبیعی ، زلزله از ویژگی های خاصی برخوردار بوده و در قرن گذشته با توجه به عوامل زیر اهمیت بیشتری به مدیریت بحران زلزله داده شده است: 

1. افزایش تعداد شهرها در نقاط مختلف که بسیاری در مناطق فعال لرزه خیز واقع اند. 

2. گسترش  و توسعه شهرها به گونه ای که گسل های زیادی در داخل شهرها قرار گرفته اند. 

3. افزایش تراکم جمعیت شهرها که باعث افزایش تعداد قربانیان زلزله گردیده است. 

4. افزایش کمی و کیفی تاسیسات و امکانات مختلف شـهری، که باعث افزایش سـرمایه گذاری انسـان در شهرها و گسترش خسارات مالی ناشی از زلزله شده است. 

5. پیشـرفت دانش لرزه شناسی و مهندسی زلزله، که بشر را قادر به ثبت اطلاعات زلزله های گذشته و تجزیه و تحلیل هرچه دقیق تر آنها نموده است.

یکی از روش‌های بهسازی و مقاوم سازی سازه ها، اجرای نمای خشک است. در این روش، نمای ساختمان با استفاده از مصالح خشک، مانند پلاستر، گچ، فوم سخت و پنل‌های کامپوزیتی ساخته می‌شود. این روش نسبت به روش‌های سنتی ساختمانی، مزایای زیادی دارد. برخی از این مزایا عبارتند از:

- کاهش وزن سازه: استفاده از مصالح خشک باعث کاهش وزن سازه می‌شود که در نتیجه باعث کاهش بار بر روی سازه و افزایش مقاومت آن در برابر زلزله می‌شود.

- کاهش زمان اجرا: در اجرای نمای خشک، زمان اجرای ساختمان به شدت کاهش می‌یابد. این روش باعث می‌شود که هزینه‌های ساخت و نگهداری ساختمان کاهش یابد.

- افزایش عمر مفید سازه: استفاده از مصالح خشک، باعث افزایش عمر مفید سازه می‌شود. این روش باعث می‌شود که ساختمان در برابر خوردگی و حریق مقاوم شود.

- کاهش هزینه‌های نگهداری: استفاده از نمای خشک، باعث کاهش هزینه‌های نگهداری ساختمان می‌شود. این روش باعث می‌شود که هزینه‌های تعمیر و نگهداری ساختمان کاهش یابد.

به طور کلی، اجرای نمای خشک یک روش بهسازی و مقاوم سازی سازه ها است که باعث افزایش مقاومت و ایمنی سازه در برابر زلزله، حریق و خوردگی می‌شود.

 ایران از نظر لرزه خیزی در منطقه فعال جهان قرار دارد و به گواهی اطلاعات مسـتند علمی و مشاهدات قرن بیستم از خطر پذیر ترین مناطق جهان در اثر زمین لرزه های پر قدرت محسوب می شـود . در سال های اخیر به طور متوسط هر پنج سال یک زمین لرزه با صدمات جانی و مالی بسیار بالا در نقطه ای از کشور رخ داده است و در حال حاضر ایران در صدر کشورهایی اســت که وقوع زلزله در آن با تلفات جانی بالا همراه است .گرچه جلوگیری کامل از خسارات ناشی از زلزله های شدید بسیار دشوار است لیکن با افزایش سطح اطلاعات در رابطه با لرزه خیزی کشور، آموزش همگانی و ترویج فرهنگ ایمنی، شناسایی و مطالعه دقیق وضعیت آسیب پذیری ساختمان ها، تاسیسات زیربنایی و شریان های حیاتی(ایمن سازی و مقاوم سازی صحیح و اصولی آن ها)، می توان تا حد مطلوب تلفات و خسارات ناشی از زلزله های آتی را کاهش داد 

در این کتاب بر آنیم با روش های کمی و کیفی ارزیابی آسیب پذیری و تعیین خسارت سـازه آشنا شده و با شناخت اجمالی از انواع ساختمانهای های متداول (بتنی ، فولادی و مصالح بنایی ) موجود و مودهای گسیختگی محتمل ، شریان های حیاتی، تکنیکهای مقاوم سازی و بهسازی کلی و موضعی لرز ه ای برای تقویت آنها بکار ببریم ،از این رو آشنایی مقدماتی با کنترل فعال و غیر فعال ، عملکرد سازه، سطوح خطر و اطلاعات و . . . ، روشهای مختلف حفاری ، گودبرداری و بهسازی و مقاوم سازی خاک با سازه های نگهبان آن و ابزار استهلاك انرژی و مقاوم سازی چون انواع جداگرهای لرزه ای و پی هـای لغزشـــی ، میراگرها ، دیوار هـای برشـــی بتنی و فولادی و تـأثیرات میـانقابها ، بادبندها(خصــوصــاً برون محوری و کمانش ناپذیر)، کامپوزیتهای FRP و ژئوسنتتیکها،پیش تنیدگی ،پس تنیدگی ، کابلها و اسـتفاده از باز توزیع نیروها و تلاش های، زره پوش و غلاف فولادی و بتنی، تکنیکهای نوین استفاده از مصالح ECC ، سبک سـازی چون Structures Steel Weight Light ، کاهش و تغییر کاربری طبقات و در نهایت روشهای ترکیبی که در مورد هریک از آنها به تفصیل میتوان یک کتاب نوشت، الزامی است.

آشنایی با مفاهیم مقاوم سازی:

وقوع زلزله های مخرب متعدد در سالهای گذشته و تحویل خسارات جبران ناپذیر جانی و مالی، نهادهای مختلف مربوطه را در کشورهای مختلف بر آن داشت که با اتخاذ تمهیدات لازم سعی در بهبود عملکرد لرزهای سازه کنند. از جمله اقدامات انجام شده در این عرصه میتوان به تحقیقات صورت گرفته در امریکا توسط انجمن مهندسین محاسب کالیفرنیا اشاره کرد که پس از وقوع زلزله های مخرب در « لوماپریتا» و « نورتریج» صورت گرفت. ماحصل این تحقیقات تهیه مدارک و دستورالعملهای ارزشمندی همچون -40ATC-,FEMA-356,273FEMA میباشد.
کشور ایران نیز یکی از مناطق زلزله خیز جهان در مسیر کمربند زلزله آلپ-هیمالیا است. وجود گسلهای فراوان در سراسر پوسته ایران و رخداد زلزله های شدید در گذشته های دور و در دهه های اخیر در راستای گسل های شناخته شده و همچنین نقش های پهنه بندی موجود خطر زلزله، نشانگر این واقعیت است که اکثر مناطق کشور در معرض وقوع زلزله های شدید و یا نسبتاً شدید قرار دارند. تجربة زلزله های فاجعه بار منجیل- رودبار (۱۳۶۹)، بم(۱۳۸۲) و زرند (۱۳۸۳) بیانگر ضعف های عدیده در طراحی و اجرای ساختمان های موجود بود. اگرچه تجربه زلزله منجیل باعث اعمال تغییرات عمدهای در استاندارد طراحی در برابر زلزله ۲۸۰۰ گردید، لیکن انجام تمام این اقدامات پاسخ مناسبی برای نحوه ارزیابی لرزهای ساختمان های موجود ارائه نمی کرد. چنین نیازی در سالهای اخیر منجربه تهیه « دستورالعمل بهسازی لرزهای ساختمان های موجود» گردید که راهنمایی مناسب در امر ارزیابی ساختمان های موجود محسوب میگردد.